W Polsce nie istnieje formalnie zawód biblioterapeuty, co sprawia, że mimo oficjalnej certyfikacji biblioterapeutycznej, nadawanej aktualnie przez Polskie Towarzystwo Biblioterapeutyczne we Wrocławiu oraz Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie, zajęcia i warsztaty biblioterapeutyczne oraz bajkoterapeutyczne prowadzone są przez osoby o różnych kompetencjach i predyspozycjach profesjonalnych. W takich warunkach instytucjonalnych i społecznych budowałam własną, autorską koncepcję i praktykę tekstoterapii kulturowej, którą konsekwentnie kontynuuję. Moja dotychczasowa ścieżka kompetencji w tym zakresie to - oprócz magisterium polonistycznego (komparatystycznego), zdobytego w Uniwersytecie Jagiellońskim w 2006 roku, ukończenia podyplomowych studiów z zakresu bibliotekoznawstwa i informacji naukowej (Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, 2019) - podwójny certyfikat biblioterapeuty, uzyskany w 2015 roku (Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie i Polskie Towarzystwo Biblioterapeutyczne we Wrocławiu). Pracę warsztatową łączę z aktywnościami naukowymi i badawczymi oraz popularyzatorskimi, których owocem było również przeprowadzenie w lipcu 2020 roku autorskiego kursu bajkoterapeutycznego pod tytułem Domowa bajkoterapia dla dzieci i dorosłych. Kurs pisania artystycznych bajek terapeutycznych (on-line) https://www.facebook.com/domowabajkoterapia/. Czym jest zatem dla mnie owa tekstoterapia kulturowa i odpowiadająca jej ścieżka kompetencji? Proponuję kilka przydatnych tropów profesjonalizacyjnych, wspierających przyszłych biblioterapeutów, bajkoterapeutów i tekstoterapeutów kulturowych.
Zacznij od wiedzy o tekstach kultury!
Teksty kultury to dorobek rożnorodnych dziedzin ludzkiej twórczości, od sztuk performatywnych i wizualnych, poprzez literaturę, aż do terapeutycznych nurtów pracy z ciałem. Tradycyjnie biblioterapię w Polsce zalicza się do szerszego zbioru dziedzin arteterapii. W moim rozumieniu funkcjonowania tekstoterapii kulturowej, poszerzającej spektrum wiedzy i kompetencji biblioterapeutycznych, należy tu wykazać się wiedzą socjologiczną i antropologiczną. Jeśli więc chcemy budować udane projekty edukacyjne lub terapeutyczne, konieczne będzie ustawiczne dokształcanie się w tych obszarach. Tekstoterapia kulturowa to intensywne samokształcenie, również w dziedzinach folkloru i tradycji. Polecam w tym celu, pełen inspirujących tekstów kultury, Słownik Polskiej Bajki Ludowej pod redakcją Violetty Wróblewskiej https://bajka.umk.pl/
Praktykuj i publikuj!
Praca edukacyjna i terapeutyczna stanowiąca fundament biblioterapii, bajkoterapii i tekstoterapii kulturowej musi odbywać się w oparciu o superwizję i ewaluację środowiskową. Każdy, przeprowadzony warsztat powinien być nie tylko perfekcyjnie przygotowany, ale i poddany krytyce oraz recenzji w czasopismach fachowych. Ja swoje prace tekstoterapeutyczne publikowałam w czasopismach takich jak „Biblioterapeuta”, „Przegląd Biblioterapeutyczny” i „Hejnał Oświatowy”. Warto pisać i publikować artykuły naukowe oraz edukacyjne na podstawie zrealizowanych działań projektowych i dzięki temu zyskiwać konstruktywną krytykę, podnosząc systematycznie jakość swej pracy. Wrocławski „Przegląd Biblioterapeutyczny” udostępnia publikacje w wolnym dostępie w Internecie, dzięki czemu trafiają one do maksymalnie szerokiego grona odbiorców https://www.repozytorium.uni.wroc.pl//dlibra/metadatasearch?action=AdvancedSearchAction&type=-3&val1=Creator:%22Kapusta%2C+Anna%22
Świadomie popularyzuj swoją pracę!
Trzeci element ścieżki kompetencji biblioterapeutycznych, bajkoterapeutycznych i tekstoterapeutycznych, to jej odpowiedzialna i staranna popularyzacja. W ramach autorskiego kursu bajkoterapeutycznego skorzystałam z pomocy promocyjnej Radia Kraków. Udało się przygotować audycję pod tytułem Pochodzimy z bajek https://www.radiokrakow.pl/audycje/rozmowy-przed-hejnalem/pochodzimy-z-bajek/, której podcast dostępny jest w archiwum radia. Praca nad tą audycją była dla mnie okazją do przemyślenia wielu rozwiązań warsztatowych i dlatego polecam ten element kompetencji profesjonalnych, czyli umiejętność komentowania własnej aktywności tak, aby trafiała ona do społeczeństwa, w tym grona rodziców i nauczycieli. W funkcji popularyzatorskiej wykorzystać można też lokalną prasę lub blogi tematyczne. Liczy się inwencja!
